Ζορμπάς, Μίκης Θεοδωράκης (video)

poster-theodor

Η Φιλαρμονική Λουτρακίου, στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα 60 χρόνια λειτουργίας της, ολοκληρώνει το πρόγραμμα της επετειακής της συναυλίας στο αμφιθέατρο του Ποσειδώνα, την Τρίτη 3 Αυγούστου 2021, με το Ζορμπά του Μίκη Θεοδωράκη.  Συμμετέχει το μπαλέτο της σχολής χορού της Έλενας Μιχαηλίδου. Τη συναυλία παρουσίασε ο Αλέξης Κωστάλας.  

«Zorba the Greek Dance Syrtaki»

Θυμίζει Ελλάδα κι ας μην θεωρείται «παραδοσιακός» χορός. Είναι από τα μουσικά ακούσματα που όπου κι αν ακουστούν στον πλανήτη, όποιος κι αν τα ακούσει θα καταλάβει την αφορά στον ελληνικό πολιτισμό. Ο λόγος για το συρτάκι το οποίο το «χρωστάμε» στον Μίκη Θεοδωράκη. Ο χορός του Ζορμπά, το μοναδικό συρτάκι, που έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης και περιλήφθηκε στο άλμπουμ «Zorba the Greek», που ήταν και το soundtrack της ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς» αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες «σφραγίδες» του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Η ταινία κυκλοφόρησε το 1965 σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν. Ήταν βασισμένη στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Ζορμπάς» και κέρδισε τρία Όσκαρ. Με την κυκλοφορία της ταινίας το κομμάτι έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο, ενώ διάφοροι μουσικοί από όλες τις χώρες και από όλα τα είδη της μουσικής το διασκεύασαν χαρίζοντάς του από μια θέση σε πολλά μουσικά charts παγκοσμίως.  Το κομμάτι εμφανίζεται στην ταινία στη σκηνή της παραλίας όπου o Basil ζητά στον Ζορμπά να του μάθει να χορεύει. Το συρτάκι είναι μια μίξη στοιχείων από ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς, όπως το χασάπικο και το χασαποσέρβικο. Η ονομασία του δεν είναι τυχαία, καθώς η λέξη «συρτάκι» προέρχεται από τη λέξη «συρτός». Είναι ένας χαρακτηρισμός που χρησιμοποιείται για μια ομάδα παραδοσιακών χορών στους οποίους οι χορευτές σέρνουν τα πόδια τους. Όμως, το συρτάκι ενώνει τον συρτό χορό με τον χορό που περιλαμβάνει συχνές, μικρές και πολύ γρήγορες αναπηδήσεις των ποδιών, στο πιο γρήγορο μέρος του. Κι αυτό είναι που το κάνει μοναδικό.

Δείτε εδώ τη σκηνή από την ταινία: 

Μίκης Θεοδωράκης 

Ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε σπουδαίος συνθέτης, πολιτικός και συγγραφέας· από τις σημαντικότερες και πιο πολυσυζητημένες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας.

Ο Μιχαήλ (Μίκης) Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου 1925, από πατέρα Κρητικό και μητέρα Μικρασιάτισσα. Λόγω της επαγγελματικής ιδιότητας του πατέρα του (ανώτερος δημόσιος υπάλληλος) πέρασε τα παιδικά του χρόνια μετακινούμενος σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας: Μυτιλήνη (1925-1928), Σύρο και Αθήνα (1929), Ιωάννινα (1930-1932) Αργοστόλι (1933-1936), Πάτρα (1937-1938), Πύργο (1938-1939) και Τρίπολη (1939-1943).

Οι πρώτες συνθέσεις και τα πρώτα ποιήματα

Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ανακαλύψει την αγάπη του για τη μουσική κι έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις, ενώ το 1942 εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα, με το ψευδώνυμο Ντίνος Μάης. Το 1943 εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα και συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές, με δάσκαλο τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Παράλληλα, αναπτύσσει αντιστασιακή δράση, μέσα από τις τάξεις της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ. Θα συλληφθεί από τους Ιταλούς και στη φυλακή θα γνωρίσει το έργο του Μαρξ.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) θα εξοριστεί πρώτα στην Ικαρία και στη συνέχεια στη Μακρόνησο. Οι πολιτικές του διώξεις δεν ανακόπτουν το δημιουργικό του έργο. Συνθέτει έργα «κλασσικής» μουσικής και στις 5 Μαρτίου 1950 παρουσιάζεται στο θέατρο «Ορφέας» της Αθήνας το πρώτο του έργο, «Πανηγύρι της Ασή-Γωνιάς» (1946), από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με μαέστρο τον δάσκαλό του Φιλοκτήτη Οικονομίδη.

Το 1953 θα νυμφευθεί τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου (το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Μαργαρίτα) και θα συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές στο Παρίσι, με δασκάλους τον Ολιβιέ Μεσιάν και τον Εζέν Μπιγκό. Συνεχίζει να συνθέτει και το 1959 του απονέμεται το βραβείο «Κόπλεϋ» για τον καλύτερο Ευρωπαίο συνθέτη της χρονιάς.

Η μελοποίηση του “Επιτάφιου” του Γιάννη Ρίτσου

Ένα βράδυ του 1958, ενώ περιμένει τη γυναίκα του στο αυτοκίνητο, διαβάζει τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου κι επί τόπου μελοποιεί τα πρώτα οκτώ ποιήματα. Το 1960 θα ηχογραφηθούν για πρώτη φορά με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Είναι η εποχή, που ο Θεοδωράκης περνάει στο χώρο του τραγουδιού και «παντρεύει» τους λαϊκούς ρυθμούς, τα λαϊκά όργανα, τους λαϊκούς τραγουδιστές και την ποίηση των κορυφαίων εκπροσώπων της γενιάς του ’30 (ΣεφέρηςΕλύτηςΡίτσος κ.ά.). Από τα έργα του εκείνης της περιόδου ξεχωρίζουν τα: «Αρχιπέλαγος», «Πολιτεία Α’ και Β’», «Επιφάνεια», «Μαουτχάουζεν», «Άξιον Εστί». Επίσης, θα γράψει μουσική για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς» (1964) και για δύο θεατρικές παραστάσεις που σημάδεψαν τη δεκαετία του ’60, τη «Μαγική Πόλη» και τη «Η γειτονιά των Αγγέλων». Το 1963, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ.

Με την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 θα αρχίσει ένας νέος κύκλος διώξεων και εξοριών για τον συνθέτη, που θα τελειώσει το 1970 με την αμνηστία που θα του χορηγηθεί, ύστερα από διεθνή κατακραυγή και προσπάθειες προσωπικοτήτων, όπως ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο Χάρι Μπελαφόντε, ο Άρθουρ Μίλερ και ο Χανς Άισλερ. Θα φύγει στο εξωτερικό και θα δώσει δεκάδες συναυλίες εναντίον των συνταγματαρχών, που θα τον κάνουν παντού γνωστό ως σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα.

Σύμβολο για τους αγωνιστές ενάντια σε ολοκληρωτικά καθεστώτα

Την περίοδο της Μεταπολίτευσης θα γνωρίσει ευρεία αποδοχή και η μουσική του, που θα ακουστεί πάλι ελεύθερα. Θα γίνει σημείο αναφοράς μιας νέας περιόδου για την Ελλάδα και ταυτόχρονα θα παραμείνει σύμβολο για τους αγωνιστές πολλών χωρών ενάντια σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Πολλά από τα έργα που έγραψε κατά τη διάρκεια της επταετίας θα εκδοθούν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης («Ο ήλιος και ο χρόνος», «Τα Λαϊκά», «Τα τραγούδια του Ανδρέα», «Λιανοτράγουδα», «Κάντο Χενεράλ», «Επιφάνεια Αβέρωφ» και πολλά άλλα), ενώ σταδιακά θα αρχίσει η ηχογράφηση και η έκδοση των συμφωνικών του έργων.

Ο Μίκης Θεοδωράκης ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Έθεσε το περίφημο δίλημμα «Καραμανλής ή τανκς», εκλέχθηκε βουλευτής (2 φορές με το ΚΚΕ και δύο φορές με τη Νέα Δημοκρατία) κι έγινε υπουργός στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Παράλληλα, ξεκίνησε με τον τούρκο μουσικό Ζουλφί Λιβανελί μία προσπάθεια προσέγγισης ανάμεσα στους λαούς της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Στην εξηντάχρονη καριέρα του έγραψε πάνω από 1.000 τραγούδια, πολλά συμφωνικά έργα, καντάτες και ορατόρια, μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα και τραγωδίες, όπερες και μουσική για τον κινηματογράφο.

Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, σε ηλικία 96 ετών. 

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/899

© SanSimera.gr

Article by Pelopidas